Hantavirüsler kemiriciler aracılığı ile bulaşan zoonotik virüslerdir. Kemiriciler hantavirüslerin doğal rezervuarıdır. 2009 yılından bu yana yurdumuzun çeşitli bölgelerinde renal sendromlu Hantavirüs kanamalı ateş olguları bildirilmektedir. Kemirici teması Hantavirüsün insanlara bulaşmasında en önemli faktördür.
Enfekte kemiricilerin idrar, dışkı ve tükürüklerinde virüs mevcuttur. Enfekte kemiricilerin ısırması veya enfekte alanlarda toza karışmış virüslerin solunum ile alınması ile virüs bulaşabilir. Hastalığın 12–21 günlük inkübasyonu vardır. Hastalık aniden ateş, baş ağrısı, şiddetli kas ağrısı, susama, iştahsızlık, bulantı ve kusma ile başlar. Yüz, boyun ve sırtta kızarıklık, göz çevresinde ödem ve konjunktivalarda kızarıklık karakteristik bulgulardır. Hantavirüsler renal sendrom ve pulmoner sendrom olmak üzere iki farklı klinik tabloya neden olur. Ülkemizde Hantavirüs Renal Sendrom görülmektedir.
Hastalık daha çok kemiricilerle temas olasılığı fazla olan genç erkeklerde, ilkbahar ve sonbahar aylarında görülmektedir. Çiftçiler, avcılar, askerler, orman ve liman işçileri, endemik bölgeyi ziyaret eden ziyaretçiler ve deney hayvanları ile çalışan laboratuar personeli hastalık için risk altındadır.
Korunma ve Kontrol
- Korunmada en önemli unsur, insanların yaşam alanlarında kemirici kontrolünün sağlanmasıdır.
- Kemirgenlerin, ev ve diğer binalardan uzak tutulması ve girmesinin önlenmesi gerekir. Evlerde genel olarak farelere yönelik önlemler (yiyeceklerin kapalı kaplarda saklanması, farelerin yerleşebileceği boşlukların tamiri, genel hijyen kurallarına uyulması) alınmalıdır. Kapı ve pencerelere sineklik konulmalıdır.
- Çöp konteynırlarının kapakları sürekli kapalı tutulmalıdır.
- Kemirgenlerin yaşam alanı olan rögar kapakları tamir edilmeli, depolarda gereksiz eşyalar saklanmamalı, hijyen tedbirlerine azami özen gösterilmelidir.
- Fare leşleri ortalıkta bırakılmamalı, derince açılmış bir çukura gömülmelidir. Bu işlem sırasında eldiven giyilmeli ve maşa vb. cisimler kullanılmalıdır. İşlemlerden sonrasında eller mutlaka su ve sabunla yıkanmalıdır. Fare leşlerinin bulunduğu alan çamaşır suyuyla dezenfekte edilmelidir.
- Evcil hayvan olarak fare ya da kemirgen beslenmemeli ve kemirgen yuvalarıyla direkt temastan kaçınılmalıdır.
- Özellikle tarlada çalışanlar tarla farelerinden uzak durmalıdır.
- İnsan ve hayvan gıdaları kemirgenlerden uzak tutulmalı/saklanmalıdır.
- Endemik bölgelere giden ve kemirgenlerle temasa maruz kalabilecek kişiler, mesleği gereği seyahat edenler, kamp yapanlar, gezginler kemirgenleri çadırlarından ve konakladıkları yerlerden uzak tutacak önlemler almalı ve yiyeceklerini kemirgenlerden kaynaklanabilecek herhangi bir bulaşma olmaması için korumalıdır.
- Kemirgenler ile kontamine alanların temizlenmeden önce dezenfektan spreyler ile dezenfekte edilmelidir. Bu alanların süpürülmemesi ve elektrikli süpürge ile çekilmemesi gereklidir. Dezenfektanla ıslatılmış havlu veya tahta bezi kullanılmalıdır. Temizlik yapılırken tozların solunmasını önleyici uygun maskelerin (cerrahi maske) kullanılması gerekir.
- Kemirgenlerin uygun tedbirler alınması koşuluyla tuzak kullanılarak yakalanması önerilmektedir. Kemirgenler kesinlikle canlı olarak yakalanmaya çalışmamalıdır.
- Laboratuarda kullanılan kemirgenlerin hantavirüs enfeksiyonu yönünden test edilmesi gereklidir. Çalışanların eldiven ve maske takması, dezenfektan kullanmaları sağlanmalıdır.
- El yıkama alışkanlığına özen gösterilmelidir. Doğada veya evde riskli alanlara temas sonrasında eller su ve sabunla yıkanmalıdır
